روزنامه عصر مردم

آنتی اکسیدان و رادیکال آزاد
دکتر ابراهیم رضایی

آنتی اکسیدان ها موادی کهن و با سابقه طولانی هستند ولی چند سالی است که شناخته شده اند و مسئول پاکسازی رادیکالهای آزاد می باشند.
باید به یاد داشت که وقتی از ویتامین ها و مواد معدنی که سخن گفته می شود، موضوعی بسیار بی اهمیت به نظر می آید ولی نمی توان تأثیر این موارد را نادیده گرفت بلکه باید نقش آنها را در بدن به خوبی شناخت  تا بتوان ارزشی را که در پاکسازی بدن دارند روشن کرد.
بدن انسان برای تولید انرژی اکسیژن را می سوزاند. از سوختن اکسیژن رادیکالهای آزاد به وجود می آیند. پس در واقع رادیکالهای آزاد حاصل جریان سوخت و ساز طبیعی بدن است. رادیکال های آزاد اتم ها یا مجموعه اتم هایی است که به علت دارا بودن الکترون آزاد در ساختمان خود تمایل به ترکیب با سایر مواد دارند.
به دیگر کلام رادیکالهای آزاد مولکولهای اکسیژن ناپایداری هستند که معمولاً از راه نفس کشیدن خوردن، نوشیدن و... وارد بدن می شوند. این ذرات فرار، از یاخته ها و سایر مولکولهای درون بدن الکترون می دزدند و به این ترتیب به ساختمان DNA در بدن آسیب می رسانند. این آسیب خود منجر به پیدایش پیری زودرس و سایر بیماری ها مانند سرطان، التهاب مفاصل (آرتریت) آلزایمر، بیماری قلب و عروق از جمله سفت شدن دیواره سرخرگ می گردد.
رادیکال های آزاد با کلسترول بد با لیپوپروتئین دارای چگالی پایین (LDL) واکنش کرده و سبب می شوند تا این کلسترول به دیواره سرخرگها بچسبد. LDL یا کلسترول بد از عوامل مهم ایجاد بیماری در سرخرگ تاجی قلب است.
به علت رسوب در عدسی چشم، این کلسترول سبب کاهش قدرت بینایی می شود. بیماری هایی مانند پارکینسون و زوال عقل نیز به علت وجود رادیکال های آزاد و بروز تجزیه مولکولی در یاخته های دستگاه عصبی به وقوع می پیوندد.
بعضی سرطان ها نیز با تغییراتی که در DNA یاخته ها پدید می آیند، ارتباط دارند. تماس با نور شدید آفتاب، استعمال دخانیات، آلودگی های مختلف، الکل و پرتوهای مضر ازعلل شناخته شده ای به شمار می روند که سبب سرعت دادن به بروز آثار رادیکالهای آزاد شده و به پیدایش پیری زودرس و یا بروز بیماری های وخیم می انجامند.
وجود و پیدایش رادیکالهای آزاد در بدن، امری کاملاً طبیعی است. برای مقابله با این مولکول های ناپایدار بدن انسان آنتی اکسیدان تولید می کند اما زیاد بودن میزان رادیکال های آزاد در بدن، سبب بروز صدمات بالقوه جبران ناپذیر شده و تعادل موجود در بدن را برهم می زند. به این جهت بهتر است از راه رژیم غذایی نیز آنتی اکسیدان مصرف شود.
آنتی اکسیدان ها ترکیباتی هستند که محیط بدن را از رادیکالهای آزاد پاک کرده و تأثیرشان بر یاخته ها را خنثی می سازند. بعضی از متداول ترین مکمل های معروف آنتی اکسیدانی عبارتند از: ویتامین C، استر C، ویتامین E، اسید آلفا لیپوئیک، سیر، کوآنزیم 10 Q، جینکو بیلوبا، سیاه گیله، لوتئین، لیکوپن، عصاره چای سبز، عصاره هسته انگور، امگا 3 در روغن های ماهی و روغن ماهی کریل Krill، ماده معدنی سلینوم و بتاکاروتن که پیشتاز ویتامین A است.
منابع غذایی
آنتی اکسیدان ها به طور طبیعی به مقادیر متفاوت در غذاهایی که می خوریم وجود دارند. قوی ترین میوه ها از نظر آنتی اکسیدان عبارتند از: سیا گیله، بداغ جنگلی، تمشک، گیهه، تمشک پرورشی، توت فرنگی (آرتیشو)، سیب زمینی استامبولی، پیاز، سیر، کلم برگ، اسفناج، کلم بروکلی، چغندر، گوجه فرنگی، فلفل دلمه ای قرمز و کلم بروکسل از میان سایر آنتی اکسیدان های پرقدرت می توان لوبیا قرمز، لوبیا چشم بلبلی، لوبیای مونگ و لوبیای سیاه را نام برد.
میخک، دارچین، مرزنگوش، زردچوبه، زنجبیل و الکیل کوهی (رزماری) از جمله ادویه های سودمندی هستند که می توان به غذا افزود زیرا از نظر آنتی اکسیدان غنی هستند. مغزها و دانه ها نیز از منابع عظیم آنتی اکسیدان به شمار می روند.
بعضی از منابع مهم آنتی اکسیدان در مغزها و دانه ها عبارتند از: گردو، گردوی آمریکایی، فندق و بادام و تخم کاج، پسته برزیلی، پسته، بادام هندی، دانه کنجد، تخم آفتابگردان، تخم کتان و روغن کتان.
برخی از روغن هایی که در آشپزی مورد استفاده قرار می گیرند و یا با سالاد مصرف می شوند نیز از آنتی اکسیدان های نافع و مفید هستند. از جمله این آنتی اکسیدان ها روغنی می توان روغن زیتون (برای سالاد از نوع بکر و برای آشپزی از نوع بو گرفته استفاده کنید) روغن گردو، روغن کنجد (هر دو برای سالاد) روغن کانولا و روغن هسته انگور را برای سالاد و آشپزی را نام برد.
امید است با این بررسی کوتاه اهمیت استفاده از آنتی اکسیدان ها در جیره غذایی روشن شده باشد.
مسلم است که استفاده خوراکی از تمام این خوراکی ها در طول روز سخت است ولی باید دانست که در محیط آلوده کنونی، برای برخورداری از سلامتی به این مواد نیاز داریم. اعتدال در مصرف غذا و تنوع غذایی که می خوریم و مکمل های مناسبی که مورد استفاده قرار می دهیم تنها کلید دسترسی به زندگی سالم است.
در این بخش مطالب زیر بررسی می شود:
کوآنزیم 10Q که ناگهان در صحنه سلامت ظهور کرده است، این ماده معدنی قدرتمند دارای خواص زندگی بخش متعدد است.
سیاه گیله، آنتی اکسیدان پر قدرتی است که در جلوگیری از صدمه دیدن یاخته و مبارزه با رادیکال های آزاد کمک می کند.
لیکوپن در حفظ سلامت قلب و جلوگیری از پیدایش بیماری قلب در خانم ها مؤثر است.
جینکو بیلوبا یکی از کهن ترین گونه های گیاهی جهان است.
استفاده منظم از سیر به حفظ تراز کلسترول در حد طبیعی کمک می کند.
اسیدهای چرب امگا 3 در صورتی که شیوه زندگی سالم داشته باشید به احساس سرخوشی و سعادت کمک می کند.
عصاره هسته انگور و عصاره چای سبز، دو آنتی اکسیدان پر قدرت به شمار می روند.
استر     (Ecter-c ) به شکل منحصر به فرد و ثبت شده کمپلکس ویتامین C است.
لوتئین به طور طبیعی در چشم های سالم وجود دارد.
ویتامین E به حمایت از سلامت قلب و سلامت عروق خونی کمک می کند.

ژیمناستیک مجازی از بیماریهای قلبی پیشگیری می کند
نتایج بررسیهای محققان ژاپنی نشان می دهد که انجام ژیمناستیک مجازی نتایج مثبتی بر حفظ حالت سلامت قلب برجای می گذارد. پژوهشگران موسسه ملی سلامت و تغذیه توکیو که نتایج بررسیهای خود را در اجلاس سالانه انجمن قلب آمریکا ارائه کرده اند، نشان دادند که انجام تمرینات ژیمناستیک مجازی موجود در برخی بازیهای رایانه ای می توانند از بیماریهای قلبی عروقی پیشگیری کنند. بازی رایانه ای "ووی اسپورت" شامل بازیهای گلف، تنیس و بوکس است که کاربر با استفاده از یک دسته فرمان شبیه به راکت و یا چوب گلف عمل می کند و بازیکن با انجام حرکاتی، تصاویر مجازی را روی صفحه نمایشگر مشاهده می کند. بازی "ووی فیت" نیز یک سری از فعالیتهای ایروبیک مجازی مثل ژیمناستیک مجازی را ارائه می کند انجام این تمرینات برابر با انجام تمرینات ایروبیک واقعی است. براساس گزارش رویترز، این تحقیقات نشان می دهد که شدت یک تمرین ورزشی باید کمتر از 3 میت باشد "میت" (MET) واحد اندازه گیری متابولیک است که مصرف انرژی را در حداقل فعالیت بدنی نشان می دهد بنابراین یک "میت" برابر با مصرف انرژی در زمان استراحت است. این محققان دریافتند که فعالیت فیزیکی مجازی با این بازیهای ویدیویی، "میت" بیشتری مصرف می کند برای مثال بوکس مجازی 5/4 میت، بیسبال مجازی 3 میت، تنیس 3 میت و گلف 2 میت مصرف می کند. به همین منظور این بازیهای ویدیویی برای پیشگیری از ابتلا به چاقی و بیماریهای قلبی- عروقی و دیابت هستند.

كمردردهاي شديد در كمين كاربران رايانه!
محققان تأکید كردند: كار طولاني مدت با رايانه كمر و شانه ها را ضعيف مي كند. پژوهشگران مي گويند؛ كساني كه ساعات طولاني طي روز با رايانه كار مي كنند، قرباني عارضه ضعف كمر و شانه ها مي شوند. پزشكان و متخصصان برجسته انستيتو سلامت آرتیميس در هند مي گويند؛ كار زياد با رايانه احتمال بروز درد كمر و شانه ها را در كاربران تا 10 برابر افزايش مي دهد. اين پژوهشگران ارتوپدي مي گويند: دو سال قبل حدود 20 تا 30 نفر در ماه به دليل اين قبيل دردها به پزشك مراجعه مي كردند، در حالي كه اين رقم هم اكنون به 300 بيمار در ماه رسيده است. مهمتر اين كه اكثر اين بيماران متخصصان رايانه و يا افرادي هستند كه روزانه بيش از 3 تا 4 ساعت در مقابل رايانه مي نشينند. پژوهشگران خاطرنشان كردند: اين درد و ناراحتي از ضعف و درد در شانه ها آغاز مي شود و به كمردردهاي شديد منجر مي شود. مطالعات پزشكي نيز اين نتايج را تاييد كرده است. محققان مي گويند؛ اين مشكل رو به افزايش است و به همين علت توجه به سلامت و بهداشت شغلي براي افرادي كه مجبور هستند با رايانه كار كنند بايد به عنوان يك موضوع مهم در بهداشت عمومي در نظر گرفته شده و مورد بررسي قرار گيرد.

گوشت منجمد را سريع يخ زدايي نکنيد
مدير کل نظارت بر مواد غذايي وزارت بهداشت گفت: براي اين که ارزش تغذيه گوشت کاهش پيدا نکند 24 ساعت قبل از مصرف بايد از محيط فريزر خارج و در محيط يخچال قرار داده شود يعني دماي گوشت را از منفي 18 درجه به صورت تدريجي به 4 درجه رساند.
هدايت حسيني افزود: در روش انجماد سرعت رشد ميکروارگانیسم ها کاهش پيدا کرده و آبي که در ماده غذايي وجود دارد و در اختيار باکتري قرار مي گيرد در زمان انجماد کاهش پيدا کرده و زمان نگهداري گوشت افزايش پيدا مي کند.
وي گفت: گوشت را مي توان در دماي منفي 18 درجه به مدت يک سال نگهداري کرد و براي اين که سلول هاي ماهيچه اي گوشت آسيب کمتري ببيند و ارزش تغذيه اي گوشت کاهش پيدا نکند، بهتر است براي رفع انجماد آن به مدت 24 ساعت گوشت را از فريزر خارج کرده و در محيط يخچال قرار داده يعني دماي گوشت را از منفي 18 درجه به 4 درجه برسانيم که براي پخت و پز آماده شود. در اين صورت ارزش غذايي آن کاهش پيدا نمي کند.

تايپ و «پیامک» زدن بيش از حد موجب آرتروز انگشتان مي شود
يك متخصص فيزيوتراپي گفت: فعاليت بيش از حد انگشتان دست هنگام تايپ كردن، نوشتن بيش از حد در طول روز و استفاده زياد از تلفن همراه موجب آرتروز زودرس انگشتان دست مي شود.
دكتر رضا صالحي اظهار داشت: انجام نوعي حركت تكراري مانند نوشتن پیامک و يا تايپ كردن موجب آسيب به مفاصل انگشتان دست شده و در دراز مدت موجب آرتروز انگشتان مي شود.
وي افزود: در هنگام نوشتن پیامک و استفاده از تلفن همراه، انگشتان دست براي مدت طولاني در حالت خم قرار مي گيرند كه موجب آسيب به مفاصل مي شود.
صالحي تصريح كرد: حتي اگر حركت انگشتان دست صحيح باشد، تكرار يك حركت در طول روز آسيب رسان بوده و موجب وارد آمدن اضطراب تجمعي به انگشتان مي شود.
وي خاطرنشان كرد: توصيه مي شود عامل آسيب رسان حذف شده و استفاده از تلفن همراه و صفحه كليد رایانه به حداقل برسد. همچنين نرمش دادن انگشتان دست در دامنه حركتي متفاوت در كاهش آسيب هاي ناشي از فعاليت هاي تكراري مؤثر است.
عضو هيات علمي دانشگاه علوم پزشكي جندي شاپور اهواز بيان كرد: به تايپيست ها نيز توصيه مي شود هر نيم ساعت يك بار به انگشتان دست خود استراحت بدهند.