اجرای طرح ترافیک در شیراز یک ضرورت اجتماعی یا یک کار تبلیغاتی


ایران کشوری است با سابقه دو هزار ساله در دوران سلسله هخامنشیان که اولین ساختارهای ایجاد نظم و ترتیب را مورد آزمایش قرار داد. پرسش اینجاست که با چنین سابقه ای اکنون از نظر ساختار نظم و ترتیب اجتماعی در جهان، در چه سطحی قرار گرفته ایم؟

آنچه در مدیریت شهری باید مورد توجه قرار گیرد اندیشه گرایی، جهت گیری فرهنگی اقدامات مسوولان، توجه به میراث فرهنگی و طبیعی، جهت گیری آموزشی، توجه به محیط زیست و برنامه های جلوگیری از آلودگی ها و تسهیل حمل و نقل در معابر و بزرگراهها برای شهروندان می باشد.
اجرای موفق طرح ترافیک نیاز به استفاده همزمان از امکانات نرم افزاری، سخت افزاری، نیروی انسانی و کار کارشناسی دارد. نحوه عبور و مرور ساکنان و کسبه منطقه طرح ترافیک، ساعات اجرای محدودیت رفت و آمد، سرویس مدارس، محدوده اماکن پزشکی و بیمارستانها از جمله مواردی است که باید در اجرای این طرح پیش بینی و راهکار ارایه شود.
در همین زمینه باید معابر شهر را در نظر گرفته، طول خودرو و سرعت حرکت خودرو را نیز اندازه گیری کرد تا بفهمیم خودرو چقدر از این معابر عبور می کند. علاوه برخودروهای عمومی چند خودرو باید به معابر اضافه شود بدون اینکه محدودیتی در رفت و آمد ایجاد شود.
در همین راستا نیز از میزان رفت و آمد خودروهای پر مصرف و با طول عمر بالا باید جلوگیری شود که این امر می تواند با افزایش میزان عوارض و مالیات خودروهایی از این دست محقق شود.
از سوی دیگر پلیس باید فردی فعال، اجتماعی و توانمند باشد. یعنی بر سر قانون مصالحه نکند و نگوید چون فردی پیر، جوان یابیمار است، اگر قانون شکنی کرد اشکالی ندارد. یکی دیگر از ویژگی های پلیس، داشتن صبر و حوصله و متانت و خویشتن داری بسیار است که کم نیستند نیروهای زحمت کش که شبانه روز در سرما و گرما بدون هرگونه امکانات رفاهی می ایستند و انجام وظیفه می کنند. ولی باید پذیرفت که هنوز در این مورد کاری که باید انجام نگرفته است و در بسیاری موارد لنگ می زنیم.
شاید بتوان گفت در این شهر هیچ نهاد یا تشکلی حتی از طرف متولیان امر شکل نگرفته تا زیر ساختها و فرهنگ سازی لازم را در این مورد به شهروندان آموزش دهد. صرف اینکه در محدوده ای از شهر چند تابلو نصب کنیم و اعلام کنیم که اینجا از فلان تاریخ محدوده طرح ترافیک است، کفایت نمی کند.
افراد جامعه ما پس از گرفتن کارت گواهینامه رانندگی به حال خود رها می شوند و تازه می فهمند که هرکاری دلشان خواست می توانند با خودرو در شهر انجام دهند. آنان حتی اجرای مقررات کوچک و پیش پا افتاده ای چون حق تقدم عابر پیاده و ...  را رعایت نمی کنند.
در هیچ جای دنیا شاید مشاهده نکنیم در سر چهارراهی که چراغ چشمک زن دارد خودروها چنان درهم فرو روند که قفل ترافیکی ایجاد شده و با مشاهده این قفل، رانندگان هرلحظه به مجموعه اضافه شوند.
هنوز رانندگان خودروهای عمومی شهر اهمیتی نمی دهند که کجا و چه زمانی باید مسافران را پیاده یا سوار کنند. اگر از رانندگان خودروها بخواهیم حقوق شهروندی در زمینه رانندگی را در یک جمله به صورت تئوری بیان کنند شاید تعداد زیادی از آنها حتی برای اولین بار باشد که گرفتار چنین چالشی می شوند. کافی است شما به عنوان عابر پیاده هنگامی که دستان کوچک کودک خود را در دست دارید تا از این سمت خیابان به آن طرف بروید، پی می برید که باید چنان شجاعت به خرج داده و از جان گذشته باشید تا بتوانید این کار را انجام دهید وگرنه هیچ توقفی را به چشم نخواهید دید. گاهی در گوشه هایی از شهر مشاهده می شود یک اتفاق ساده مثل رعایت نکردن حق تقدم از سوی برخی افراد باعث جنجال، دعوا و حتی زد و خورد می شود. تمام موارد ذکر شده و بسیاری مسایل دیگر همت و عزمی بلند از طرف متولیان امر را می طلبد که طی یک فرایند کوتاه مدت به بسیاری از اهداف مهم و لازم فرهنگی و اجتماعی برسیم و آنجاست که ضرورت این کار بس عظیم و پرهزینه مورد تردید قرار خواهد گرفت.
آیا با این وصف و وجود نداشتن مقدمات فرهنگی و اجتماعی که به برخی از آنها اشاره شد باز هم اجرای طرح ترافیک یک ضرورت است؟ با نگاهی اجمالی می توان دریافت که بررسی میزان ساعات حرکت و توقف خودروها در شیراز نشان می دهد که مدت زمان نیاز هر خودرو به پارک بیشتر از مدت زمان حرکت آن است. بنابراین پیش بینی و تدارک فضای لازم و کافی برای وسایل نقلیه در مواقعی که از آنها استفاده نمی شود از معضلات بزرگ شهر شیراز است.
خودرو به دلیل اینکه یک وسیله شخصی است دست کم دو جای پارک نیاز دارد یکی در محل سکونت و دیگری در محل کسب و کار و یا محل هایی نظیر مراکز خرید و ... که این نمونه جای پارک به ویژه شبها و در ایام تعطیل بدون استفاده می ماند.
بطور کلی انواع پارکینگ هایی که امروزه در کشورهای مختلف مورد استفاده قرار می گیرند شامل موارد زیر هستند:
1 - پارکینگ خیابانی
در این نوع پارکینگ از حاشیه خیابان ها برای پارک استفاده می شود که برحسب مورد پارک به صورت موازی جدول کنار خیابان یا به حالت زاویه دار است. این نوع پارک از رایج ترین نوع پارکینگ هاست که وجود آن باعث کاهش ظرفیت خیابان، ممانعت از سبقت، افزایش تصادف، ایجاد خطر برای عابران پیاده و کندی ترافیک می شود.
2 - پارکینگ همسطح
قطعه زمینی است که صرف نظر از شکل آن به عنوان پارکینگ استفاده می شود و خط کشی های جایگاه وسایل نقلیه در آن انجام می گیرد.
3 - پارکینگ طبقاتی
در مناطق مرکزی شهرها که زمین کمیاب و گران است و نیاز به فضای پارک زیاد است از این نوع استفاده می شود که معمولاً در چند طبقه و حداکثر 5 طبقه ساخته می شوند.
4 - پارکینگ بامی
در مناطقی که زمین بسیار گران و نادر است و ایجاد پارکینگ های مستقل نیز مقدور یا به صرفه نباشد از بام ساختمان ها استفاده
می شود.
5 - پارکینگ مکانیزه
در مواقعی که زمین کافی برای ایجاد پارکینگ های بزرگ و مناسب وجود نداشته و یا بسیار گران است، استفاده از وسایل مکانیکی نظیر بالابرهای مخصوص مقرون به صرفه است که با استفاده از آن می توان تعداد طبقات پارکینگ ها را زیادتر کرد.
6 - پارکینگ زیرزمینی
این پارکینگ پایین تر از سطح زمین ساخته می شود و می توان آن را در زیر جاده، میدان، پارک یا زیرزمین ساختمانهای مسکونی، هتلها و ساختمان های عمومی دیگر ساخت. ساخت این نوع پارکینگ ها خصوصیت ویژه ای ندارد و بیشتر در مکان هایی که زمین کم و گران باشد و یا وجود ساختمانهای باستانی و عوامل دیگر اجازه پارکینگ های همسطح یا چند طبقه را ندهد ساخته می شوند.
با این تفاسیر باید دید به طور متوسط روزانه به چند دستگاه خودرو در انواع مختلف پارکینگهای موجود در شهر خدمات ارایه می شود و آیا با این وجود ظرفیت پارکینگ ها به ویژه در محدوده مرکزی شهر جوابگوی نیاز فعلی هست. با کمی تامل به این نتیجه می رسیم که افزایش این ظرفیت انکار ناپذیر است.
تعیین تعداد پارکینگ های لازم برای محدوده شهر نیازمند مطالعات پیچیده ای است و آیا این مطالعه انجام شده است یا خیر؟ با یک بررسی اجمالی می توان دریافت که در صورت اجرای طرح محدوده ترافیک شهر باید ظرفیت پارکینگ در حاشیه محدوده و حتی خود محدوده به چندین برابر وضع فعلی افزایش یابد.
پارکینگ یکی از تسهیلات حمل و نقل شهرها و وجود آن و مدیریت آن جزو ملزومات مدیریت ترافیکی شهرهاست. کمبود این کاربری  حمل و نقلی تائیرات نامطلوبی دارد که می توان به موارد زیر اشاره کرد:
1 - پارک حاشیه ای در داخل کوچه ها و به تبع آن مزاحمت برای دیگران
2 - افزایش پارک دوبله در خیابان ها
3 - رعایت نکردن محدودیت مناطق ویژه پارک
4 - ناراحتی و نگرانی مردم
   و کلام آخر اینکه به عنوان مسوولان امر سعی کنیم تصمیماتمان باعث زحمت جامعه و مردم نشود و هزینه های اضافی و جبران ناپذیر را متوجه آنان نکند چرا که تنها همین مردمند که عظیم ترین سرمایه نظام و میهن پرافتخار اسلامی به شمار می روند و وظیفه اصلی ما حفظ آنهاست. باز هم بیشتر اندیشه کنیم، آیا در شرایط فعلی اجرای طرح ترافیک در شیراز واقعاً یک ضرورت است!؟ مردم قضاوت کنند.