صفحه 12--14 آذر 92
ز من پرس...
مقالههایی به پیری
افسوس عوام
چهل و هشتمين مقاله
آن شد اکنون ز افسوس عوام انديشم
محتسب نيز در اين عيش نهاني دانست
حضرت خواجه شيراز ما، هر چند در سخن و نظر، از همان هنگام سخنوري تا هم اکنون، سخنگوي همان توده مردم است، که بروزگار او تا همين روزگار کلاه نمد بر سر داشتند و دارند، و خاصان را به خشم و برخاستن آنان هشدار ميدهد و خود را نيز در صف همانان ميداند که سخنگويشان است که «بجبر خاطر ما کوش کاين کلاه نمد / بسي شکست که بر افسر شهي آورد»، و ارج آنان را بدانجا ميرساند که «در سفالين کاسة رندان بخواري منگريد / کاين حريفان خدمت جام جهان بين کردهاند» و هم آنان را قابل سخن دانسته و همره شهباز و شاهين کرده، و به يک سخن، بار تاريخ را بگُرد آنان گذارده همانند، کلاه نمدان و رندان، و آن خاصان و شاهان و فرمانروايان را «زاغ و زغن» «شهپر زاغ و زغن زيباي صيد و قيد نيست / اين کرامت همره شهباز و شاهين کردهاند».
و اين سخن و نظر خواجه نگاهي به شناخت تاريخ و ورود به عرصه فلسفه تاريخ است، که آنچه به روزگاران روي داده، از همين عوام و رندان برخاسته، با همه رنج و عذابي که در هر معرکه ديده و چون برخاستند و جباران پيشين را برانداختند، به جباران ديگري دچار شدند، روز از نو و روزي از نو.
در عرصه سياست نه به سرزمين ما، که به هر گوشه جهان، ميتوان به آساني انگشت بر روي هر برخاستني و نشستي گذارد، و چون خواجه صاحب سخن و حافظ دوران، فرياد برآورد: «کاغذين جامه بخوناب بشويم که فلک / رهنمونيم بپاي علم داد نکرد».
اما پنهان نبايد داشت، که در اين معارک دست بدست گرد تاريخ، مرداني نيز هستند، که نقشي ديگر ميزنند، و راه صلح و آشتي را، بجاي کينه و جنگ، ميروند، انتخاب من براي عنوان مقاله پيش از اين «امر صلح» بود، که من آنرا در پي «عزم صلح» که عنوان مقاله پيش از آن بود آورده بودم که ويراستار هنرمند و خردمند روزنامه آنرا به «اميران صلح» تغيير داده بود،
ادامه در صفحه 10
علیرضا طبایی:آثار طنز بیشتر بوی هزل و فکاهه میدهند
ایبنا: علیرضا طبایی، شاعر گفت: متأسفانه امروز شاهد رواج نوعی لمپنیسم در عرصه طنز هستیم. این آثار بیشتر بوی هزل، هجو و فکاهه میدهند. چند دهه قبل شعر «ای مرز پر گوهر» فروغ فرخزاد الگویی از طنز بود؛ چرا که از آغاز تا آخرین سطر سرشار از زیبایی و انتقاد است. به لمپنیسم دچار نیست و میتواند برای شاعران جوان الگو باشد.
طبایی گفت: شعر فارسی از گذشتههای دور دارای این ویژگی بود که آیینه زندگی مردم باشد. در حقیقت شعر فارسی، جلوههای متفاوت و رنگارنگی را از زندگی منعکس میکند. از جمله این جلوههای متنوع طنز است. ما طنز را در شکلهای مختلف و گاه در شکل اغراق آمیز و نیز تلطیف شدهاش ذیل عناوین دیگر مثل هزل، هجو، فکاهه و نظایر آن در ادب فارسی داشتهایم. به عنوان مثال شما در آثار سعدی و در گلستان بارها و بارها جلوههایی از طنز را میبینید.
وی افزود: در مثنوی معنوی مولوی بارها قطعههای طنز را شاهدیم. از آن جذابتر در آثار حافظ طنز با زبان فخیم و سنگین و به دور از سطحی بودن جلوهگر است و جا به جا در غزلهای او چهرهاش را به ما نشان میدهد. در آثار حافظ کمتر غزلی را میتوان پیدا کرد که رگههای طنز نداشته باشد. پایگاه طنز حافظ نگاه اجتماعی و نقد رندانه و هوشیارانهاش از زندگی است.
شاعر «تندر اما ناگهانیتر» ادامه داد: در روزگار نزدیک به ما یعنی از عصر مشروطه به این طرف چهره زندگی دگرگون شد و وضعیت زندگی تغییر کرد. نگاه مردم کوچه و بازار از یک سو و نگاه هنرمندان به ویژه شاعران از سوی دیگر کاملا عوض شد و نوع بینشها تغییر کرد.
طبایی توضیح داد: در عصر مشروطه لزوم توجه به آثار طنز زیاد شد و جامعه شاهد خلق آثاری بود که تا چند دهه قبل وجود نداشت. آثاری که ما در مطبوعات دوران مشروطه و در دیوان اشعار شاعران آن دوره میبینیم همگی نشان دهنده ضرورت توجه به طنز در جامعه است. آثار نسیم شمال، دهخدا، ایرج میرزا، عارف، میرزاده عشقی که البته در یک سطح نیستند پدید آمدند و طنز در شکلهای مختلف و در ابعاد و اندازههای مختلف از نظر ارزشهای محتوایی پدیدار شد.
قبر قيصر امينپور شبيه قبر حافظ ميشود
ایسنا: مدیرکل اداره فرهنگ و ارشاد اسلاميخوزستان از آغاز طرح تغییر سنگ قبر قیصر امینپور و ساخت قبری مستطیلی شبیه قبر حافظ بر مزار او خبر داد و گفت، مجموعه فرهنگی در آرامگاه این شاعر تا سالگرد درگذشتش در آبان آینده افتتاح میشود.
حجتالاسلام سیدلطفالله سپهر درباره تغییر سنگ قبر قیصر امینپور گفت: سنگ قبر مدور قیصر با انتقادهایی مواجه شده است. طراحان، سنگ قبر قیصر را به مرواریدی تشبیه کرده بودند که در صدف (بنای گنبدی آرامگاه) است و این مدور بودن قبر، تشبیه قیصر به مروارید است. شعرهایی هم بر روی این قبر نقش بسته که باید با نورافشانی مقبره همخوانی داشته باشد. این طرح پیش از مسؤولیت من انجام شده است و در زمان مسؤولیت من دستور بازنگری آن داده شد. بنابراین قبر او از شکل دایره خارج میشود و سنگ قبری برجسته شبیه سنگ قبر حافظ گذاشته میشود و یک قبر مستطیل اسلامي برای او قرار خواهیم داد.
او همچنین درباره اینکه گفته میشود طرح مقبره قیصر امینپور شباهت بسیاری با بنای یادبود بعثیهای کشتهشده در جنگ ایران و عراق دارد، گفت: این بحث اصلا درست نیست. معماری این بنا شبیه معماری بسیاری از مساجدی است که در ایران ساخته میشوند و گنبد پایین دارند که گنبدی زمینی است. مقبره قیصر کاشیهای اسلاميدارد که با شعرهایش مزین میشود. گنبد
سبز - فیروزهیی آن آجرهای دینی و کاشیهایی به شکل بناهای اسلاميدارد و اینچنین تعبیرها را من اصلا قبول ندارم و البته با تغییراتی که اکنون در طرح مقبره او داده میشود، دیگر هیچگونه شباهتی وجود نخواهد داشت.
مدیرکل اداره فرهنگ و ارشاد اسلامي خوزستان در پاسخ به این سؤال که چقدر برای تغییر شکل مقبره قیصر با خانوادهاش هماهنگ شده است، گفت: شعرهای مقبره را خانواده ایشان انتخاب کردهاند. تغییرات هم با هماهنگی خانواده او انجام میشود. البته ما ناچار به تغییرات هستیم، اما سعی میکنیم خانواده او را راضی کنیم و این تغییرات جزو خواستههای پدر او هم هست.
سپهر در ادامه اظهار کرد: حقیقتاً قیصر، قیصر مقاومت شعر ایران است که آثاری را در حوزه شعر انقلاب، شعر دفاع مقدس و شعر مذهبی و محلی ایران سروده است. او نوآوریهایی در شعرش دارد و بازی او با کلمات از او شخصیتی ماندگار و قدرتمند در ادبیات ساخته است و او این استحقاق را داشت که آرامگاهی فرهنگی، هنری، سنتی و ادبی بر مزارش احداث شود و اداره کل ارشاد استان با کیفیت مطلوب این کار را انجام داده و مجموعهای فرهنگی را در 2000 مترمربع و اعتبار یک میلیارد تومان ایجاد کرده که از اعتبارات استانی و اعتبارات کمکی وزارت ارشاد برای احداث آن استفاده شده است.
احمدهمتي: بايد از نگاه فصلي به موضوعات ديني پرهيز کرد
مدیرکل فرهنگ و ارشاد فارس: اجرای"فروغ بی پایان"در تالار حافظ شیراز، طلوع حماسه کربلا را رقم ميزند.
احمدهمتی، مدیرکل فرهنگ و ارشاد اسلاميفارس، درنشست ستادفعالیتهای برنامههای فرهنگی و هنری ایام محرم وصفر، با تاکیدبراینکه باید از نگاه فصلی به موضوعات دینی پرهیز کرد، افزود: لازم است تا در تمام طول سال و برای آحاد جامعه، آثار مرتبط و درخوری تولید کردکه البته رشد نمایشنامه نویسی در این حوزه هم هنرمندان را یاری خواهد رساند.
مدیرکل فرهنگ و ارشاد اسلامي فارس، تولید نمایش دینی را بسیار دشوار دانست و گفت: در تعریف شخصیتها نباید دچار انحراف شویم و باید تمرکز خود را در معرفی صحیح شخصیتها معطوف کنیم. تئاتر ميتواند بار دیگر نقش آموزشی مؤثر خود را در معرفی حماسه کربلا درحوزههای مختلف مدرسه و دانشگاه و موسساتی که فعالیت های زیرساختاری فرهنگی دارند، ایفا کند و این امر نیازمند حمایت مدیران فرهنگی و هنری کشور است.
احمدهمتی، ادامه داد: اداره کل فرهنگ وارشاداسلاميفارس، نمایش "فروغ بیپایان" را به نویسندگی و کارگردانی محمد جواد بخشی زاده
و گروه تئاتر سپید از 18 تا 22 آذر ماه جاری ساعت 19 در مجموعه فرهنگی و هنری حافظ شیراز روی صحنه ميبرد تا درراستای ارج نهادن به تولیدات ارزشمند نمایشی پیشکسوتان فارس در مقوله حماسه کربلا، از اینگونه آثار هنری حمایتی در حد امکانات کرده باشد.
همتی گفت: پرداختن به مقولههایی همچون ایثار و شهادت به ویژه با استناد به حماسه کربلا و در یک کلام تئاتر عاشورایی، بر دل مینشیند چون از دل بر آمده است که در حال حاضر شاهد اجرای نمایش تعزیه گونه "رندان تشنه لب" به کارگردانی عباس چهل تنان با 41 بازیگر و برنامههای عاشورایی دیگری همچون تعزیه گروه سیّد محمد پارسویی به نام «...اشک و آب»، جشنوارهها واجراهای تعزیه استانی و کشوری درشهرستانهای فارس و در آینده ای نزدیک "اپرای عاشورا" به کارگردانی استادغریب پور، در سومین حرم
اهل بیت (ع)، هستیم.
وی درباره لزوم بازگشت هنر فاخر تئاتر به معنویات و الگوبرداری از دلیریهای حضرت امام حسین (ع) و یارانش در واقعه عاشورا افزود: برای گذر از بحرانهای مدرن و پرورش روح معنویت در دل هنرهای نمایشی، جسته و گریخته در مقوله نمایشنامه نویسی این امر مورد توجه پیشگامان این عرصه قرار گرفته اند.
وی تصریح کرد: البته آنچنان که باید و شاید در تئاتر توجه به این حوزه کمرنگ بوده است و نویسندگان و کارگردانان کمتر طی سال به سراغ این موضوعات رفته اند. البته در صورت وجود تولیدات نمایشی نیز معمولا آثار به سمتی کشیده میشوند که فرم نمایشی تعزیه،
پرده خوانی و شبیه خوانی را به خود میگیرند.
همتی با تأکید بر پرهیز از کلیشه ای شدن موضوعات عاشورایی اظهار داشت: شکلهای توصیفی شخصیتها باید با تکیه بر مستندات به جای مانده از تاریخ محرم رقم بخورد؛ حتی اگر هر انسانی با هر مکتب و ایدئولوژی اگر درک درستی از آنچه در کربلا گذشته است داشته باشد میتواند از یک منظر به موضوع نگاه کند و برداشت مؤثری را دست مایه تولید نمایشنامه عاشورایی قرار دهد.
نمايشگاه "کانسپتچوال آرت" درنگارخانه ماه شيرازمفهموم شد
نمایشگاه آثارحمیدرضا مومنی از هنر مفهومي با عنوان عاشورا در نگارخانه ماه اداره فرهنگ و ارشاد اسلامي شهرستان شیراز برپاست.
چهارده اثر مفهومي از حمید رضا مومنی در نگارخانه ماه اداره فرهنگ و ارشاد اسلامي شهرستان شیراز تا پایان ماه صفر در حال برگزاری است.
در نمایشگاه یاد شده با استفاده از المانهای عاشورایی وعنصر انسانی (بازیگر)، دست به کاری متفاوت زده شده تا بازدید کننده
را برای مدتی وارد فضایی دگرگون از واقعیت موجود نماید. دراین شیوه؛ دیدن آثار نیز متفاوت است بدین گونه که بازدید کننده در سالن انتظارنگارخانه ماه ميماند و هر نفر جداگانه و به تنهایی وارد فضای نمایشگاه ميشود تا از این طریق با ذهن خلاق خودبه یک ادراک مفهومي از حجمها و انسانهای موجود در فضای نمایشگاهی برسد.
گفتنی است: در ارایه این هنر مفهومي مهمترین وجه اثر و هدف ارایه اندیشه ای والاست که در قید و بند هیچ فرم و ساختاری قرارنميگیرد و از تمامي هنرها در آن استفاده شده است.
نشست"شیراز با آغداشلو" میزبان علاقمندان به هنر در فارس
در دومین نشست از سلسله برنامههای تخصصی هنر، حوزه هنری فارس در نشست"شیراز با آغداشلو" 28 و 29 آذر میزبان علاقمندان به هنر در فارس است.
به گزارش روابط عموميحوزه هنری فارس، مدیر اجرایی این نشست اظهار داشت: با
برنامه ریزیهای انجام شده و تلاش مطلوب حوزه هنری فرصت مناسبی جهت ارتباط هنرمندان توانمند استان با آیدین آغداشلو استاد برجسته هنر معاصر ایران فراهم شد. علی زمانی ادامه داد: هدف اصلی از برگزاری نشست " شیراز با آغداشلو" کمک به ارتقاء هنر در سرزمین فرهنگ و هنر است و در همین راستا دو نشست با حضور این هنرمند و سخنرانی سعید باباوند و یک برنامه ی گشت و گذار برگزار ميگردد. وی افزود: روز 28 آذر برنامه شیراز گردی با آیدین آغداشلو و در روز 29 آذر ساعت 10 تا 12 نشست جنبشهای نقاشی ایران و گرافیک در دو دهه گذشته با سخنرانی این هنرمند و سعید باباوند در سالن سینما شیراز برگزار ميشود که عموم علاقمندان ميتوانند در آن شرکت کنند. مدیر اجرایی نشست " شیراز با آغداشلو" اضافه کرد: دیگر نشست این برنامه که به صورت کاملاٌ تخصصی است گرافیک معاصر ایران نام دارد که این برنامه نیز 29 آذر از ساعت 15 تا 17 در سالن مرکز اسناد و کتابخانه ی ملی فارس برگزار ميشود و علاقه مندان برای حضور در این برنامه باید نام نویسی کنند.
مدیر مسول و صاحب امتیاز : محمد عسلی