روزنامه عصر مردم

داستان آب در منظومه شمسي تغيير کرد
کشفيات جديد در ماه و مريخ نشان مي دهد فراواني آب در اين دو جسم بسيار بيشتر از آن چيزي است که فکر مي کرديم. از هر متر مکعب خاک در سطح ماه مي توان يک ليتر آب تهيه کرد و در مريخ، بيش از 99درصد ترکيبات پنهان در حفره هاي برخوردي را آب تشکيل مي دهد.
بيشتر دانشمندان بر اين عقيده اند که آب و يخ به احتمال زياد در زواياي هميشه پنهان ماه وجود دارد. اما يافته هاي جديد نشان مي دهند که مقادير کمي از آب به خاک سطح ماه چسبيده است.
نخستين اکتشاف توسط کاوشگر هندي «چاندرايان1» انجام شد. فضاپيمايي که چندي پيش بعد از ده ماه حضور در مدار زمين با شکست روبرو شد، نخستين کاوشگر مجهز به ابزاري بود که مي توانست مقدار نور جذب شده توسط مواد معدني آبدار را اندازه بگيرد.
يافته هاي بدست آمده از ماه گرد «چاندرايان1» با داده هاي جمع آوري شده توسط دو کاوشگر ديگر مطابقت داشت. اين اطلاعات شواهد روشني را از وجود آب در خاک ماه ارائه مي دهد و روياي زندگي در اين قمر زيبا را يک گام نزديک تر مي کند.
«کارل پيترز»، محقق دانشگاه «براون» در مورد نتايج تازه گفت: «ماه هميشه ما را متعجب مي کند. مقادير عظيمي از آب در سطح ماه کشف شده و اين، چيزي نيست که ما يک دهه پيش تصور مي کرديم.»
«چاندرايان1» در حين تحقيق بر روي طول موج نور جذب شده توسط آب و هيدروکسيل، مقاديري آب در خاک ماه کشف کرد. اما گروه هنوز متقاعد نشده بود که واقعاً آب پيدا کرده است. پيترز گفت: «ما ماه ها
وقت را صرف جستجو براي کشف هر گزينه اي کرديم که بتواند اين موضوع را توضيح دهد؛ صرفا به اين خاطر که تصور نمي کرديم در آنجا آب وجود داشته باشد.»
براي کمک به تأييد اين مسئله، گروه به داده هاي اعلام شده توسط کاوشگرهاي پيشين، از جمله «ديپ ايمپکت» ناسا که در ماه ژوئن 2008 از کنار ماه عبور کرده بود، روي آورد. هر دو فضاپيما نيز شواهدي مبني بر وجود آب و هيدروکسيل نشان مي دادند.
اما به نظر مي رسيد اين مولکول ها در مقادير کمي موجود باشند. با اين حال اين مسئله ممکن است منابعي را براي تحقيقات آينده تأمين کند. با وجود اين که سطح ماه خشک تر از هر سطح ديگري روي زمين است، تحقيقات جديد نشان مي دهند که مي توان از هر متر مکعب خاک ماه، يک ليتر آب توليد کرد.
طيف سنج آب ياب
«ام3» با استفاده از يک طيف سنج بسيار حساس، وجود آب را با بررسي امواج راديو مغناطيس ساطع شده از مواد معدني رو يا زير سطح، مشخص مي کند. گروه «ام3» متوجه شدند که طول موج نور معين شده توسط اين ابزار شامل الگوهاي جذبي براي آب و مولکول ها است. اين داده ها همچنين نشان مي دهند آب در يک چرخه اتلاف و حصول، هر روز توليد مي شود.
«جنيفر سانشاين»، از دانشگاه مريلند مي گويد: «جذب آب به هنگام ظهر ضعيف است؛ اما عصرها بسيار شديدتر مي شود. ما شاهد يک چرخه کامل اتلاف و بازيافت آب هستيم. در طول روز، بادهاي خورشيدي که حامل يون هاي هيدروژني هستند، با اکسيژن موجود در خاک ماه برخورد مي کنند تا مولکول هاي هيدروکسيل و آب تشکيل شوند. ظهرها در هواي گرم تر، آب از دست مي رود، اما وقتي هوا خنک تر مي شود آب دوباره مي تواند تشکيل شود.»
کشف آب بر سطح ماه، تصاوير بسيار خشک ماه را از زمان ارسال فضاپيماي آپولو تغيير خواهد داد. جنيفر سانشاين مي گويد:« اگر سه هفته پيش مي گفتيد که حتي يک ذره کوچک آب در ماه وجود دارد، همه به شما مي خنديدند.»
«پل اسپوديس»، از موسسه تحقيقات نجومي و قمري هوستون تگزاس مي گويد:« اين نتايج بسيار جالب و مفيد هستند. در واقع اين مسئله زمينه کاملاً جديدي در مطالعات بوجود آورده است که پرسش هاي
بيشتري در مقايسه با پاسخ ها به همراه دارد.»دانشمندان فرضيه هايي در مورد مواد معدني حاوي آب مطرح کرده اند.
داده ها حاکي از آن است که آب در عمق يک تا دو ميليمتري سطح خاک ماه وجود دارد. وجود آب در طبيعت، ذهن ها را بر دهه هاي متوالي تحقيقات متمرکز مي کند. دانشمندان همچنين تصور مي کنند آب از عرض هاي جغرافيايي بالاتر، به قطب ها که سردتر و تاريک تر هستند مهاجرت
مي کند. در اين مکان ها حفره هاي بسيار قديمي احتمالي آب وجود داشته اند.
  منابع هميشگي و پنهان آب
اگر آب هاي سطحي متحرک باشند، مي توانند منبعي پايدار از آب را در بخش هاي هميشه پنهان ماه توليد کرده باشند. پيترز معتقد است «هر ميزان آب که وجود داشته باشد، احتمالا در مکان هايي زيبا مثل بخش هاي
هميشه پنهان ماه مخفي شده و هنگامي که وارد اين محل ها
مي شود ديگر باز نمي گردد.»
اما هنوز بحث در مورد پنهان شدن آب در حفره هاي تاريک ماه وجود دارد. سيگنال هاي راداري که از حفره هاي قطبي منعکس شده اند، علايمي شبيه يخ از خود بروز داده اند و نوترون هايي که در سال 1998 توسط کاوشگر قمري ناسا کشف شد، نشان از حضور هيدروژن دارند؛ اما مشخص نبود که آيا اين اتم ها به شکل آب و يخ درآمده اند يا به صورت هاي ديگر.
کاوشگر قمري مدارپيماي ناسا که در خرداد ماه به فضا پرتاب شد نيز به نتايج مشابهي دست يافته است. فضاپيماي «ال کراس» ناسا که قرار است مهرماه به يکي از حفره هاي قطب جنوب ماه برخورد کند، به احتمال زياد مي تواند در پاسخ به اين سوالات کمک شاياني کند.
آب در مريخ
در بخشي ديگر از منظومه شمسي، مدارگرد شناسايي مريخ، «ام.آر.او» نيز علايمي از وجود آب يخ زده در حفره هاي جديد سياره سرخ را که بر اثر برخوردهاي فضايي به وجود آمده اند، کشف کرده است. اين علايم جايي ميان قطب شمال و خط استواي اين سياره واقع شده اند.
محققان «ام.آر.او» در کنفرانسي مطبوعاتي اعلام کرده اند ذخاير يخ درخشاني در پنج منطقه مختلف درون حفره ها کشف شده اند و تقريبا سه تا چهار متر وسعت دارند. اين حفره ها در تصاوير پيشين همين
مناطق وجود نداشت و اين خود موضوع مطالعات جديد براي بررسي عکس العمل مواد تازه وارد در فضاي مريخ خواهد بود. اين نقاط روشن در طول هفته ها پس از اولين مشاهدات، محو شدند.
«کن ادجت»، از موسسه علوم فضايي «مالين» مي گويد:« ما فکر مي کنيم تمام اين پنج برخورد در نيمه نخست سال 2008 رخ داده اند. اين اولين باري است که ما حفره هاي جديدي در مريخ مشاهده مي کنيم که حاوي آب و يخ هستند».
دانشمندان پيش از اين نيز مي دانستند مقاديري يخ در زير عرض هاي
جغرافيايي بالاي مريخ وجود دارد، اما يافته هاي جديد نشان مي دهد که آب بيش از آن چه تصور مي شد به خط استوا نزديک شده است. «شين برن»، از اعضاي عکسبرداري علمي «ام.آر.او» اظهار داشت: «يکي ديگر از کشفيات شگفت انگيز اين است که يخ مشاهده شده در حفره ها بسيار خالص است. پيش از اين تصور مي شد آب موجود در زير سطح، ميان ذرات خاک جمع مي شود بنابراين ترکيبي به ميزان 50-50 از خاک کثيف و يخ است. ما اکنون با در نظر گرفتن مدت زماني که طول کشيده تا يخ از نظرها پنهان شود، متوجه شده ايم که درصد اين ترکيب يک درصد
خاک و 99 درصد يخ است».

گهواره هاي برفي حيات

در چهارصدمين سالگرد کشف قمرهاي مشتري، دانشمندان قمرهايي را کشف کرده اند که احتمال وجود آب مايع در زير سطح يخ زده آن ها بسيار زياد است. آيا اين قمرها مي توانند ميزبان گونه هاي ابتدايي حيات هم باشند؟
   اقمار سيارات منظومه شمسي اگرچه از نظر اندازه سر تعظيم در برابر سيارات فرود مي آورند، اما از نظر خصوصيات عجيب و غريب خود، اغلب اين والدين بي احساس را تحت الشعاع قرار مي دهند. قمرهاي مشهور منظومه شمسي از نظر تعداد، به نسبت 20 به 1 بيشتر از سيارت آن هستند و تنوع قابل توجهي را نيز از خود نشان مي دهند.
برخي از اين دنياها مانند تيتان، پيچيده تر از هر سياره اي هستند. برخي ديگر از اين قمرها مانند دنياي يخ زده اروپا، مي تواند
 پناهگاهي براي حيات احتمالي باشند.مي خواهيم به سراغ قمرهاي يخ زده اي برويم که نشانه هايي از اقيانوس هاي آب مايع در زير سطح آن ها
وجود دارد. شايد اين قمرها ميزبان گونه هاي ابتدايي حيات باشند!
سطح ظاهرا يخ زده و متروک قمرهاي اروپا، انسلادوس و تريتون، در حقيقت يکي از فعال ترين چشم اندازهاي منظومه شمسي محسوب مي شوند.
حتي اين احتمال وجود دارد که اين اقمار، زيستگاه دنج و گرم و نرمي براي موجودات زنده باشند. قمر مشتري، اروپا، با پوسته اي يخي و سرشار از ترک پوشيده شده است که شبيه تکه يخ هاي شناور قطب شمال زمين است. با اين وجود، هسته سنگي آن توسط گرمايش جزر و مدي ناشي از جاذبه مشتري گرم مي شود. گرمايش جزر و مدي پديده اي
است که در آن کشش گرانشي سياره مادر بر روي قمر، به دليل مدار بيضي شکل قمر دائما تغيير مي کند. اين پديده احتمالاً گرماي کافي را براي نگاه داشتن يک اقيانوس آبدار در زير سطح يخ زده اروپا فراهم مي کند. اگر اين اقيانوس تا هسته قمر امتداد يافته باشد، منافذ گرمايي موجود در بستر اقيانوس مي تواند مواد غذايي لازم را براي حيات ميکروارگانيزم ها و حتي شکارچيان ميگو مانند احتمالي تامين کند.
سرزمين چشمه هاي جوشان
شرايط زندگي در قمر برفي زحل، انسلادوس، دشوارتر است. گروهي از چشمه هاي جوشان در نزديکي قطب جنوب آن وجود دارند که فواره هايي
از بخار آب و بلورهاي يخ را به بيرون پرتاب مي کنند. قسمتي از اين توده ها به صورت برف به سطح انسلادوس باز مي گردد و چهره اي زمستاني به اين قمر مي دهد که باعث مي شود انسلادوس سفيدترين جسم منظومه شمسي باشد. قسمت ديگر اين توده بخار و يخ با فرار از سطح انسلادوس، حلقه اي مه آلود را در اطراف زحل تشکيل مي دهد.
منشاء چشمه هاي جوشان آب گرم ممکن است اقيانوسي در زير قطب جنوب انسلادوس باشد. اگر اين چنين باشد، مي توان با ارسال کاوشگرهايي که از کنار اين قمر عبور مي کنند، احتمال وجود ميکروارگانيزم هاي زنده را در اين قمر بررسي کرد. کشف حيات احتمالي در انسلادوس، بسيار آسان تر از رديابي مخلوقات احتمالي است که ممکن است در زير سطح اروپا به دام افتاده باشد. با تمام اين اوصاف، زندگي در سطح انسلادوس چندان هم آسان نيست. تمام فعاليت هاي حياتي قمر احتمالا از گرمايش جزر و مدي سرچشمه مي گيرد. به نظر مي رسد که انسلادوس صدها ميليون سال است که در مدار بيضي شکل خود در حال تلو تلو خوردن است که تغييرات آب وهوايي ناخوشايندي را در سطح آن ايجاد مي کند. اگر اقيانوس احتمالي انسلادوس در طي سردترين دوره هاي آب و هوايي اين قمر يخ بزند، حيات موجود در آن محکوم به نابودي خواهد بود.
دنياي خوش آب و رنگ
حتي اروپا و انسلادوس سرد با ميانگين دماي سطحي حدود 100 و 75 درجه کلوين، در مقايسه با بزرگ ترين قمر نپتون، تريتون، با دمايي حدود 40 درجه کلوين بهشتي معتدل محسوب مي شوند. سطح تريتون توسط يخ هاي عجيب و خوش رنگي که مخلوطي از آب، نيتروژن و متان است، منجمد شده است.با اين وجود، چنين دنياي يخ زده اي به طرز شگفت آوري زنده است. چشمه هاي آب گرم هنگامي که نور خورشيد رسوبات فرار نيتروژن را تبخير مي کند، در سطح اين قمر فوران مي کنند. در نتيجه اتمسفر رقيقي از نيتروژن شکل
مي گيرد که با ايجاد ابرهايي در آسمان اين سياره، الگويي شبيه تغييرات فصلي را در تريتون شکل مي دهد. مانند اروپا و انسلادوس، تريتون نيز سطحي صاف با تعداد اندکي دهانه آتشفشاني دارد. چنين سيماي صافي نشان مي دهد که اين قمر بسيار جوان است و احتمالا در مقايسه با ماه پير زمين با بيش از 4 ميليارد سال سن، کمتر از
10 ميليون سال عمر دارد. تصور مي شود که چشمه هاي جوان سطح تريتون، در واقع آتشفشان هايي هستند که گدازه سردي از آب و آمونياک مايع را به بيرون پرتاب مي کند. در نتيجه انجماد اين فوران ها،
سطح قمر به طور پيوسته با يخ تازه پوشانده مي شود که نشانه هاي
گذر عمر را از سطح تريتون پاک مي کند.
سياره کوتوله يا قمر؟
اين احتمال وجود دارد که تريتون زماني مانند پلوتو يک سياره کوتوله بوده، و مستقل از نپتون به دور خورشيد مي چرخيده است. در واقع تريتون هم اندازه پلوتو است و ترکيبي مشابه آن دارد که اين فکر را به ذهن متبادر مي کند که منشاء هر دوي آنها يکي است، اما دليل قاطعي بر رد اين نظريه وجود دارد. جهت گردش تريتون به دور نپتون، برخلاف جهت گردش نپتون است. در نتيجه غيرممکن است که تريتون از همان ابر گاز و غباري شکل گرفته باشد که نپتون را به وجود آورده است. در عوض اين احتمال وجود دارد که تريتون توسط جاذبه نپتون به دام افتاده باشد. به دام انداختن چنين جسم بزرگي خيلي کار سختي نيست. اين امکان وجود دارد که تريتون با يکي از اقمار نپتون برخورد کرده باشد و در اثر کند شدن سرعت حرکتش، توسط جاذبه نپتون گرفتار شده است. نظريه محتمل تر اين است که تريتون زندگي خود را از يک جفت دوتايي سياره کوتوله آغاز کرده باشد. هنگامي که اين جفت دوتايي با جاذبه نپتون روبه رو شده اند، يکي از آنها با سرعت بالايي به بيرون پرتاب شده و تريتون را پشت سر خود جا گذاشته است.
تريتون علاوه بر اينکه در جاي خود يک قمر جالب توجه است، مي تواند
تصوير مبهمي از تمام سيارات کوتوله کشف نشده را مانند اريس (Eris)، ماکه ماکه (Makemake)، هايوما (Haumea) و بسياري ديگر از اين سيارات سرگردان در فضاي خارج از منظومه شمسي، در اختيار ما قرار دهد.

مريخي ها در ميان جلبکها پنهان شده اند!
جستجو براي يافتن اشکالي از حيات از دهه هاي قبل مورد توجه قرار داشته است و اکنون به نظر مي رسد که در فراسوي رويت بشقاب پرنده ها در آسمان برخي کشورها به خصوص انگليس، ناسا و اسا در تلاشند به طور جدي اشکال اوليه حيات را در سيارات منظومه شمسي کاوش کنند.
به تازگي دانشمندان اعلام کردند که يک لايه يخي ترکيبي از آب و عناصر اوليه حيات در روي يکي از بزرگترين شهاب سنگهايي که در نوار بين مريخ و مشتري واقع شده اند پيدا شده است. نتايج اين کشف که در مجله علمي "نيچر" منتشر شد اين فرضيه را تقويت مي کند که شهاب سنگها
مي توانند حامل آب و مواد آلي سياره زمين باشند.
همزمان ناسا نيز خبر داد که در گل و لاي گچي آبهاي راکد بر روي مريخ فسيلهايي از جلبکها وجود دارند. اين گل و لاي همانند آن چيزي است که در بستر درياي مديترانه ديده مي شود و قدمتي حدود 6 ميليون سال دارد. اين جلبکها توسط روباتهاي مريخ نورد "روح و مريخ" کشف شده اند.
اين دو روبات دوقلو از 4 ژانويه 2004 در روي مريخ هستند. در حقيقت کاوشگر "فرصت" اين کشف را به تازگي در زمان انجام يکي از مأموريتهاي خود براي بررسي سولفاتها انجام داده است.
خبر کشف اين جلبکها را "ويليام اشواف" مدير مرکز مطالعات منشأ حيات در دانشگاه کاليفرنيا اعلام کرد و گفت: "فسيلهايي که در اين لايه گل و لاي پيدا شده اند محتوي ارگانيسمهاي بسيار شبيه به جانداراني مثل فيتوپلانتکتونها و سيانوباکتريها است که در اقيانوسهاي زمين زندگي مي کنند. تا به اين لحظه هيچکس اين فرضيه را مورد بررسي قرار نداده است که اين گل و لاي گچي مي تواند محتوي اشکالي از حيات باشد."
به اعتقاد جامعه علمي، نتايج اين بررسيها به پيش بيني هاي خوش بينانه اي منجر مي شود. "جک فامر" محقق دانشگاه ايالت آريزونا در اين خصوص اظهار داشت: "ناسا براي جمع آوري بررسي درباره وجود اشکال حيات بر روي مريخ تلاشهايي را آغاز کرده است که پيش از اين هرگز سابقه نداشت." در اين ميان "ويليام اشواف" ضمن بزرگداشت اقدامات شايان ميني روباتهاي روح و فرصت که ناسا در
10 ژوئن 2003 آنها را پرتاب کرد اظهار داشت: "بايد از اين دو روبات به خاطر دانسته هايي که به ما دادند سپاسگزار باشيم. آنها تصاوير بسيار واضحي را براي ما ارسال کردند که نشان مي دهند روي مريخ فضاهاي بسيار وسيعي پوشيده از انواع مختلف سولفات وجود دارند که شامل اين گل و لاي گچي هم مي شود. در داخل اين گل و لاي، فسيلهايي از جلبکهاي آبهاي راکد وجود دارند."
"استيو اسکوايرز" رئيس جنبه هاي علمي مأموريت اين دو روبات خاطرنشان کرد: "اين گل و لاي ترکيبي از سولفات کلسيم است که در منطقه وسيعي از مريخ به نام Meridiani Planum قرار دارد."
اين محقق ادامه داد: "ما همچنين حضور متان در اتمسفر مريخ را رديابي کرديم. اين نشان مي دهد که اين اشکال حيات تا به امروز نيز وجود دارند. در حقيقت متان مولکولي است که به سرعت ناپديد مي شود و اگر اين اتفاق نيفتد به اين معني است که يک منبع بيولوژيکي وجود دارد که اين گاز را به طور مداوم توليد مي کند."
از سويي ديگر، ناسا حداقل 30 مأموريت را براي بررسي حيات در فضا در دستور کار دارد که شامل آوردن سنگهاي مريخي توسط سه ناوفضايي در مدت 6 سال است.
"استيو اسکوايرز" در خصوص اين پروژه توضيح داد: "قبل از هر چيز بايد سنگها را به دست آورد و آنها را در يک محل امن در روي مريخ انبار کرد. در مرحله بعد اين سنگها را بايد به يک ناو فضايي منتقل کرد و آنها را به مدار از پيش تعيين شده رساند. در پايان، اين سنگها را با يک فضاپيماي ديگر به زمين منتقل کرد. اين پروژه بسيار دشوار است اما نتايج آن مي تواند بسيار مهم باشد."
همچنين ناسا مأموريتهاي ديگري هم براي کشف اقيانوسهاي زيرزميني "اروپا" (قمر مشتري) و آتشفشانهاي يخي روي "انسلادو" (قمر زحل) دارد. در راستاي توسعه اين مأموريتها، ناسا نوامبر گذشته تلسکوپ "کپلر" را براي شناسايي حضور سيارات با ابعاد مشابه زمين واقع در کهکشان راه شيري پرتاب کرد.
اقدامات مشترک با اسا
سال گذشته واشنگتن و آژانس فضايي اروپا با هدف تقسيم هزينه ها و دانش علمي در کشفيات روي مريخ توافقنامه اي را به نام " joint-Mars-initiative" به امضا رساندند.
در اين همکاري مشترک ناسا و اسا، در حال حاضر 28 پروژه مختلف تعريف شده اند که بسياري از آنها بر روي رديابي مواد آلي فرازميني متمرکز کرده اند. راه رسيدن به مريخ هنوز بسيار طولاني است و در اين راه، دانشمندان انتخابي به جز همکاريهاي بين الملل مشترک ندارند.

ياپتوس، دنيايي به شکل گردو
در چهارصدمين سالگرد کشف قمرهاي مشتري، به تصويري کامل از قمرهاي منظومه مان دست پيدا کرده ايم. ياپتوس، قمر زحل، با تضاد سياه و سفيد سطحش تا همين چند ماه پيش جزو اسرارآميزترين دنياهاي منظومه خورشيدي بود.
به گزارش نيوساينتيست، امسال چهارصدمين سالگرد کشف چهار قمر بزرگ مشتري توسط گاليله است. کشفي که در يک لحظه، تعداد قمرهاي شناخته شده را براي انسان
5 برابر کرد. به همين بهانه، استفان باترزبي نگاهي به بعضي از داغ ترين، سردترين، و در يک کلام، عجيب ترين دنياهايي انداخته که تاکنون توسط بشر کشف شده است.
در اين گزارش به سراغ ياپتوس، قمر مرموز و سياه وسفيد سياره زحل مي رويم که تا پيش از ماموريت فضاپيماي کاسيني، اطلاعات زيادي از آن نداشتيم. تنها يک نگاه سرسري به قمر زحل، ياپتوس، آشکار مي کند که اين قمر نيز دنياي مرموزي است. اين قمر يک دنياي دو رنگ است، يک نيمه اين قمر سياه است اما نيمه ديگر آن از سفيدي برق مي زند! علاوه بر اين، شکل قمر نيز عجيب و غريب است، قطبين اين قمر مسطح است در حالي که کناره هاي آن حالت له شدگي دارد. در امتداد نيمي از استواي آن نيز يک برآمدگي وجود دارد که به ياپتوس، ظاهري مانند پوست گردو بخشيده است.
ماده تاريک سطح ياپتوس اگرچه خيلي سياه است، اما تنها يک روکش نازک است که کمتر از يک متر ضخامت دارد. اين ماده نيم کره جلويي قمر -نيم کره اي که هنگام گردش مداري ياپتوس در سمت جلو قرار مي گيرد- را پوشانده است. به نظر مي رسد که ياپتوس اين ماده سياه را در حين حرکت خود به دور زحل، از فضا جارو کرده است. منشاء اين ماده ممکن است از سطح قمرهاي خارجي کوچک و سياه زحل باشد که طي برخورد اين اقمار با خرده سنگ هاي فضايي، از سطح آنها به بيرون پرتاب شده است. نور خورشيد کنتراست رنگ موجود در ياپتوس را تشديد مي کند. گرم شدن بخش سياه ياپتوس در اثر تابش خورشيد، تمام يخ هاي موجود در اين نيمه را تصعيد مي کند. بخار آب ايجاد شده، در اطراف قمر جمع و در نيمه سردتر آن منجمد مي شود و اين بخش را با لايه اي از شبنم منجمد سفيدپوش مي کند.
توضيح شکل عجيب اين قمر اندکي مشکل تر است. احتمالا هنگامي که اين قمر جوان بوده است، صخره هاي آن ذوب شده و در اثر چرخش سريع قمر به دور خود، ياپتوس از شکل طبيعي خود خارج شده است. اما اين نظريه نمي تواند علت برآمدگي استوايي اين قمر را که هنوز به صورت يک راز باقي مانده است، توضيح دهد. عناصر تشکيل دهنده ياپتوس نيز در نوع خود عجيب هستند. چگالي کم اين قمر نشان مي دهد که 80 درصد ياپتوس را يخ و تنها 20 درصد آن را صخره هاي سنگي تشکيل داده است. ترکيب مواد اين قمر به مراتب سبک تر از اقمار بزرگ و خارجي سيارات خارجي منظومه شمسي است. هر نظريه اي که مي خواهد توضيحي براي شکل گيري قمرهاي سراسر منظومه شمسي ارائه دهد، بايد اين توپ يخي عجيب و غريب را نيز مد نظر قرار دهد.

کاوشگر ژاپني با قطعه اي
 شهاب سنگ به زمين بازگشت
کاوشگر ژاپني پس از 7 سال سفر در فضا و اقامت بر روي يک شهاب سنگ با موفقيت به زمين بازگشت.
کاوشگر «هايابوسا» با عبور از اتمسفر با زاويه حدود 10 درجه به زمين بازگشت. اين کاوشگر که در روي يک شهاب سنگ توقف کرده بود نمونه هاي با ارزشي از اين جرم آسماني را با خود به زمين آورده است. اين کاوشگر بدون سرنشين که 510 کيلوگرم وزن دارد
 9 مي 2003 از مرکز فضايي «کاگوشيما» در ژاپن پرتاب شد.
هدف اوليه «هايابوسا» آزمايش فناوري هاي نوين به کار رفته در اين روبات بود، به طوري که تمام دستگاههاي اين کاوشگر از موتور يوني تا سامانه فرود بر روي يک جرم آسماني منظومه شمسي و دستگاه نمونه بردار بر روي خاک و سامانه بازگشت به زمين براي اولين بار آزمايش مي شدند.
اين کاوشگر در سپتامبر 2005 به شهاب سنگ «ايتوکاوا» رسيد و به محض اينکه در مدار قرار گرفت به مدت 3 ماه به جمع آوري اطلاعات از فراز اين شهاب سنگ اقدام کرد و به خاطر هزار و 600 عکس، 120 هزار طيف مادون قرمز و 15 هزار آشکار ساز پرتوهاي ايکس، اين کاوشگر توانست نقشه بسيار دقيقي از سطح، ويژگيهاي شيميايي و فيزيکي و ميدان جاذبه اين جرم آسماني به دست آورد. 25 نوامبر 2005 اين کاوشگر بر روي سطح شهاب سنگ «ايتوکاوا» فرود آمد و توانست از خاک شهاب سنگ نمونه برداري و آنها را در کپسول خود ذخيره کند.سفر بازگشت اين کاوشگر در شرايطي که از چهار موتور يوني سه موتور خاموش شده و از سه ژيروسکوپ (گردش نما) دو دستگاه از کار افتاده بودند در ژانويه 2007 آغاز شد. به دليل اين مشکلات، سفر بازگشت به زمين سه سال به طول انجاميد و سرانجام عمليات فرود به زمين در جنوب استراليا با موفقيت انجام شد.